ศาลเจ้าพระร้อยเก้า
ชื่อรายการ (Name):
หมวดหมู่ (Category):
พิกัดในตำบล (Location):
คำอธิบาย (Description):
ศาลเจ้าพระ 109 ตั้งอยู่ริมถนนท่าบันได ในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรังชาวย่านตาขาว เชื่อว่าเป็นสถานที่ที่สิงสถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มาปรากฏในเขตเมืองย่านตาขาวมากเป็นอันดับ2 รองจากทวดศาลา ศาลเจ้าพระ 109 จะสร้างเมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่นอน ในปัจจุบันสร้างเป็นอาคารสถาปัตยกรรมแบบจีนเป็นอาคารหลังใหญ่ตรงกลางสร้างเป็นหอสูงสามชั้นภายในใช้เป็นที่บูชาที่ผู้ที่นับถือพระ 109 มีรูปปั้นของทหารเจ้าแม่ 3 องค์ มีรูปปั้นเจ้าแม่ทับทิมหรือเจ้าแม่โปโท่ว
การกำเนิดศาลเจ้าพระ 109 นั้นบอกเล่าต่อๆ กันมาว่าตามตำนานหลาย 100 ปีมาแล้ว ไม่มีเวลากำหนดได้แน่นอนได้ มีเรือสำเภาลำหนึ่งแล่นเรือมาจากประเทศจีนมีผู้โดยสารเดินทางมา 109 คนโดยมีความเชื่อว่าเป็นพระจีนเดินทางมา 109 องค์แต่ได้แต่งกายแบบสามัญชนเนื่องจากต้องหนีหนีภัยจากฮ่องเต้ประเทศจีนได้แล่นเรือเดินทางมาเรื่อยๆ จนมาเจอกับกลุ่มโจรสลัดและโจรสลัดกลุ่มนั้นได้ขึ้นมาบนเรือทำการปล้นและฆ่าคนในเรือและเอาทรัพย์สมบัติไปหมดแล้วปล่อยให้เรือแล่นไปตามยถากรรมบังเอิญภายในเรือมีคนรอดชีวิตหนึ่งคน คนที่รอดชีวิตนี้ได้พยายามบังคับเรือเล่นไปเรื่อยๆ จนมาเจอหมู่บ้านแห่งหนึ่งคือบ้านหินคอกควาย บริเวณปากแม่น้ำปะเหลียน ดังนั้น เขาจึงบังคับให้เรือแล่นไปยังบ้านหินคอกควายเพื่อขอความช่วยเหลือจากชาวบ้านแต่ยังไม่ถึงหมู่บ้านเรือได้เกิดชนกับหินโสโครกจนกระทั่งเรือแตก ชาวบ้านหินคอกควายได้มองเห็นอยู่จึงได้เอาเรือออกไปช่วย จากนั้นพวกชาวบ้านจึงได้นำศพคนที่ถูกฆ่าทั้ง 108 คนไปฝังและช่วยรักษาคนที่รอดชีวิตคนนั้นไว้ ผ่านไปประมาณ 2 วันซากเหลือและซากไม้ต่าง ๆ ของเรือได้ลอยมาติดกับท่าน้ำมีคนเห็นก็เอาออกมานำไม้ไปทิ้งในคลองให้พ้นไปจากท่าน้ำ พอวันที่ 2 ซากไม้พวกนั้นกลับมาอยู่ที่ท่าน้ำอีกชาวบ้านสงสัยจึงเอาไม้ขึ้นไปตั้งที่ใต้ต้นไม้ใกล้กับท่าเรือตากแดดตากฝนไม่มีใครสนใจ จนกระทั่งมีคนถูกผีเข้าคนที่ถูกผีเข้าพูดภาษาจีนทุกคำไม่มีใครพูดกันรู้เรื่อง จึงให้คนจีนที่รอดชีวิตอยู่ไปพูดกับคนที่ถูกผีเข้าจึงได้เรื่องราวว่าไม้ที่ลอยมาติดท่าน้ำนั้นคือวิญญาณของคนที่ถูกฆ่าในเรือมาสิงสถิตอยู่
ต่อมาชาวบ้านจึงสร้างสถานที่ให้สำหรับตั้งซากไม้และสลักชื่อของไม้แต่ละอันเป็นภาษาจีนมีคนไปกราบไหว้บูชา แล้วตั้งเป็นศาลเจ้าขึ้นชื่อว่าศาลเจ้า 108 จากนั้นคนที่ถูกผีเข้าคนนั้นก็ได้กลายเป็นร่างทรง ร่างทรงคนนี้ได้ไปเที่ยวแล้วมีเรื่องทะเลาะวิวาทกับคนอื่นและได้ถูกยิงโดนตัวแต่ไม่เป็นอะไรเลยเพราะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 108 องค์นั้นช่วยไว้ชาวบ้านจึงนับถือกราบไหว้ศาล 108 กันมากขึ้น ส่วนชาวจีนอีกหนึ่งคนที่รอดชีวิตจากเลือดแตกไม่นานก็ตายไปเพราะทนความบาดเจ็บไม่ไหว ก่อนตายเขาได้บอกกับชาวบ้านว่าเมื่อเขาตายแล้วให้นำศพไปฝังกับพวกเพื่อน ๆ ของเขา และเอาซากไม้เรือแตกสลักชื่อเขาไว้นำไปอยู่ในศาลเจ้า 108 ด้วย
หลังจากนั้นชาวบ้านจึงเรียกศาลเจ้านี้ว่าศาลเจ้า 108-109 ต่อมาชาวบ้านที่บ้านย่านตาขาวได้ศรัทธานับถือไปขอเอาไม้มาบูชาแล้วสร้างเป็นศาลเจ้า 109 ขึ้นที่บ้านย่านตาขาวแห่งนี้โดยให้ชื่อว่า ศาลเจ้าพระ 109 เนื่องจากเชื่อว่าวิญญาณศักดิ์สิทธิ์ที่ประทับอยู่เป็นวิญญาณของพระจีนทั้ง 109 องค์ สิ่งศักดิ์สิทธิ์จึงมีฐานะสูงกว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ เพราะตอนที่มีชีวิตอยู่เป็นพระจีนผู้ทรงศีล จากเริ่มต้นด้วยศาลเจ้าเล็กๆ แต่มีผู้นับถือมากการจัดงานบูชาศาลเจ้าพระ 109 ถือเป็นงานใหญ่ของเมืองย่านตาขาว ต่อมามีผู้นับถือศรัทธาสละปัจจัยสร้างเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กอย่างถาวรดังปรากฏอยู่ในปัจจุบัน ศาลเจ้าพระ 109 เป็นที่บำบัดรักษาทางจิตใจ รักษาคนไข้และคนที่ถูกผีเข้า มีการให้ของขลังของศักดิ์สิทธิ์กับชาวบ้านที่ศรัทธาไปหาบูชาเพื่อเป็นสิริมงคล และใช้เป็นที่ให้บุคคลเข้าไปฝึกทำสมาธิรักษาศีลและกินเจได้ [1]
[1] การสัมภาษณ์นายประทีป แซ่ฉั่ว บ้านเลขที่ 50 หมู่ 1 ถนนท่าบันได ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง